Paul Panda met zijn adoptiemoeder, Louise Derscheid. Foto Benjamin Couprie (Public Domain).
Jozef Vandermeulen, interview Salomé Ysebaert over Paul Panda Farnana en Anténor Firmin, vergeten vooruitstrevende zwarte intellectuelen, gepresenteerd in “Mo.be”, 2020.
“Anténor Firmin was een Haïtiaans antropoloog en egalitarist. Paul Panda Farnana de eerste hoogopgeleide — in het Westen, althans – Congolees en oprichter van de Union Congolaise. Deze twee vooruitstrevende zwarte intellectuelen verdienen volgens Afrikaniste Salomé Ysebaert meer erkenning. ‘Ze zijn ideale alternatieve symbolen om aandacht te geven in onze gedeelde geschiedenis’ “.
Paul Panda Farnana en Anténor Firmin
Uit Salomé’s artikel:
“Paul Panda Farnana was een Congolese agronoom die na een bewogen jeugd de “Union Congolaise” oprichtte en mee aan de basis lag van de Congolese eis voor meer zelfbestuur”.
“In 1885 publiceerde Firmin zijn boek “De l’égalité des races humaines”, een specifieke weerlegging van Gobineau’s werk. Hij duidde op de logische fouten en vooroordelen die vormgaven aan rassenwetenschap en probeerde een empirisch onderbouwd alternatief naar voren te schuiven. Het boek bevatte onder andere de allereerste nauwkeurige, wetenschappelijke omschrijving van hoe verschillen in huidskleur ontstaan”.